Rita is trots

“Vandaag 3 april 2008, presenteert Rita Verdonk haar politieke beweging Trots op Nederland. Verdonk gaat Nieuwe Politiek bedrijven, vindt zij zelf. Hoe komt het dan dat de pijlers onder haar beweging mij zo bekend voorkomen? Ik heb er voor de grap even een boek bijgepakt dat ik jaren geleden las. In dat boek, een helder proefschrift van A.E. van Niekerk, staat een passage over het Braziliaanse populisme dat opkwam in de jaren 30 van de vorige eeuw. Karakteristieken van dit populisme waren onder meer: De persoonlijke eigenschappen van de leiders zijn van groot belang. Het charisma van de leider bepaalt het succes sterker dan het programma van de partij. Een sterke ideologische verankering als in socialisme en liberalisme ontbreekt. De ideologie is vrij opportunistisch en kan worden aangepast aan de politieke praktijk. Partijvorming en organisatie van de achterban worden, zeker in de beginfase, eerder als een bedreiging dan als noodzaak gezien. Treffender kun je Trots op Nederland toch niet omschrijven? Vele decennia later, namelijk rond 1980, kon Brazilië heel langzaam beginnen aan echte modernisering van land en politiek. De allerbelangrijkste aanjager van deze modernisering was de oprichting van twee “moderne” nieuwe partijen (PT en PSDB) die voor het eerst in de geschiedenis expliciet afstand namen van populisme en cliëntelisme. In plaats daarvan gingen deze partijen op basis van inhoud en een echt partijprogram politiek bedrijven. Vergelijk de PT en de PSDB in die “basics” maar met een gemiddelde Europese partij. Het moderniseringsproces verloopt in Brazilië met vallen en opstaan, maar de opkomst van deze partijen is wel de doorslaggevende eerste stap geweest in de broodnodige overgang van een oude politiek van populisme naar een nieuwe politiek van ‘echte’ partijen. Kortom, de geschiedenis is soms ironisch. Waar men elders in de wereld in een langdurig gevecht en met de grootste moeite bezig is zich te ontdoen van een onwerkbare politieke traditie, brengt Rita Verdonk die Oude Politiek – niet gehinderd door enig historisch besef – terug naar Nederland. Ik ben dan toch liever Trots op Brazilië.” (bron: Jan Marijnissen)